Nieuw arrest Europese Hof: vrije advocaatkeuze ook bij administratieve procedures vrije advocaatkeuze Woestenenk Legal

Met blijdschap geef ik kennis van de geboorte van een nieuw arrest van het Europese Hof! Rechtsbijstandsverzekeringen zullen namelijk vaker advocaatkosten moeten vergoeden wegens vrije advocaatkeuze ook bij administratieve (bestuursrechtelijke) procedures.

Arresten Europees Hof van Justitie 2013 en 2016

In 2013 had het Europese Hof al bepaald, dat iedere verzekerde recht had op de vrije keuze voor een eigen advocaat, ook al was er geen sprake van een wettelijke verplichting om een advocaat in te schakelen (“procesmonopolie”). De Nederlander Jan Sneller heeft dus de juiste keuze gemaakt om hierover tot het uiterste door te procederen! Het Europese Hof bevestigde bij arrest van 7 april 2016 dat ook in de zogenaamde “administratieve procedures” de rechtsbijstandsverzekeraar zijn verzekerden een vrije advocaatkeuze moet bieden.

Effect

Sinds de uitspraak in 2013 mochten verzekerden dus al zelf hun advocaat kiezen voor procedures waarbij een vertegenwoordiging van een advocaat niet verplicht is (zoals kantonrechterzaken en een voegingsprocedure als slachtoffer bij de strafrechter). Verder was duidelijk dat het niet meer aan de rechtsbijstandsverzekeraar was om te bepalen of de zaak moest worden uitbesteed. Maar omdat in de Europese richtlijn werd gesproken over ‘gerechtelijke of administratieve procedure’, was kennelijk nog niet aan iedereen helemaal duidelijk welke procedures daar nu precies onder vielen. Rechtsbijstandsverzekeraar DAS bleef namelijk volhouden dat ontslagprocedures bij het UWV niet zouden vallen onder de vrije advocaatkeuze. Volgens de verzekeraar was er in zulke gevallen namelijk geen sprake van ‘een administratieve procedure’, ofwel een procedure waarbij de rechter komt kijken, terwijl de wet zou bepalen dat verzekerden alleen zelf hun advocaat mogen kiezen in het geval van een rechterlijke procedure. Het Europese Hof legt het ruim uit. Advocaatkosten voor het voeren van bestuursrechtelijke procedures moeten dus ook vergoed worden. De adder Wat nog wel is gebleven, is de voorwaarde dat er in ieder geval sprake moet zijn van een procedure. Zo staat het immers ook in de richtlijn. Met andere woorden: de verzekerde kan nog steeds niet zelf beslissen een advocaat in de hand te nemen voor een geschil waar nog géén sprake is van een procedure bij de rechter, strafrechtelijk, administratief of civiel. In dat geval moet de verzekerde zich dus nog steeds tevreden stellen met de jurist van de rechtsbijstandsverzekeraar. Als deze geen specialisten in dienst heeft, is de verzekerde in die gevallen dus nog steeds terug bij af, omdat er juist in de (niet rechterlijke) voorprocedures (bijvoorbeeld het indienen van zienswijzen en/of een bezwaarschrift) essentiële juridische fouten gemaakt kunnen worden wegens gebrek aan specialistische kennis (bijvoorbeeld van het omgevingsrecht). Doorprocederen over deze voorprocedures zou wat mij betreft dus wel een optie kunnen zijn.